کاردرمانی در منزل (Occupational Therapy Home visit) یک حرفه در حوزه توانبخشی است که به افراد کمک می‌کند مهارت‌های لازم برای انجام فعالیت‌های روزمره مانند مراقبت از خود، بهره‌وری، کار و فعالیت‌های تفریحی مانند سرگرمی‌ها و تعاملات اجتماعی را کسب کرده یا بهبود بخشند. این حرفه با بهره‌گیری از تکنیک‌ها، تمرین‌ها و مداخلات گوناگون، با هدف افزایش استقلال و توانایی‌های عملکردی افراد عمل می‌کند. این مداخلات شامل مناسب سازی محیط، تجویز وسایل کمک حرکتی و برنامه‌های توانبخشی حرکتی متناسب با نیازهای فردی می‌شود.
کاردرمانی در منزل
اگر انجام فعالیت‌های روزمره به دلیل بیماری، آسیب یا شرایط خاص برایتان دشوار شده است، به ویژه اگر خروج از منزل با مشکل مواجه باشد، کاردرمانی در منزل می‌تواند راهگشا باشد؛ زیرا کاردرمانگران با ارائه راهکارهایی برای غلبه بر محدودیت‌های جسمی، به شما کمک می‌کنند تا توانایی انجام امور روزانه خود را در محیط آشنای خانه بازیابید و با آموزش مدیریت بیماری، داروها و علائم، ایمنی خود را حفظ کنید. به گفته دکتر ساکار هرمزی، متخصص کاردرمانی در مرکز فیزیوتوان، هدف اصلی این خدمات، فراهم آوردن محیطی حمایتی و شفابخش و همچنین امکان مشارکت بیشتر خانواده و مراقبان در روند درمان است. کاردرمانی در منزل در حیطه زیر طیف وسیعی از خدمات را ارائه می دهد:
اختلالات عضلانی اسکلتی و ارتوپدی
کاردرمانگران به درمان مشکلاتی مانند شکستگی‌ها، تعویض مفصل و آسیب‌هایی که بر تحرک و دامنه حرکتی اثر می‌گذارند، می‌پردازند. این متخصصین با طراحی برنامه‌های توانبخشی شخصی‌سازی‌شده، به بازگرداندن قدرت، هماهنگی و توانایی حرکتی عملکردی کمک می‌کنند تا بیماران بتوانند با اعتماد به نفس در محیط خانه خود حرکت کنند.
اختلالات نورولوژی
کاردرمانی در منزل به افرادی که در حال بهبودی از سکته مغزی، آسیب‌های تروماتیک مغز، دمانس و سایر اختلالات عصبی هستند، کمک می‌کند. تمرکز این خدمات بر بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف، تعادل و عملکرد شناختی است تا فرد بتواند دوباره کنترل زندگی و فعالیت‌های روزمره‌اش را به‌دست آورد.
تأخیر رشدی و حرکتی در کودکان
کاردرمانی در منزل برای کودکان با تأخیر رشدی شامل کار با خود کودک جهت کسب مراحل رشدی خود است. با استفاده از مداخلات مبتنی بر بازی و حرکت، درمانگران به بهبود یکپارچگی حسی، هماهنگی حرکتی و کسب مراحل حرکتی کودک کمک می‌کنند تا او بتواند به مراحل رشدی مناسب سن خود دست یابد.
کاردرمانی در منزل برای سالمندان
کاردرمانگران نقش حیاتی در ارائه خدمات به سالمندان ایفا می‌کنند، زیرا این گروه سنی بیشترین میزان مشکلات حرکتی را تجربه می‌کنند. مراقبت از سالمندان طبیعتاً رویکردی چند جانبه می‌طلبد و مداخلات کاردرمانی اغلب در تمامی مراحل آن ضروری است. خدمات کاردرمانی در منزل برای سالمندان شامل موارد زیر می‌شود:
مناسب سازی محیط زندگی سالمند
اولین قدم در مداخلات کاردرمانی در سالمندان، مناسب سازی محیط به اقداماتی گفته می‌شود که برای ایمن‌تر شدن خانه و آسان‌تر شدن حرکت و انجام فعالیت‌های روزمره در آن انجام می‌گیرند. این اصلاحات می‌توانند کیفیت زندگی افراد، به‌ویژه سالمندان یا کسانی که با محدودیت حرکتی مواجه‌اند، را به‌طور چشمگیری بهبود دهند.
ارزیابی جامع مشکلات حرکتی سالمند
ارزیابی کامل مشکلات حرکتی سالمند، اساسی‌ترین گام در کاردرمانی در منزل به شمار می‌رود؛ در این مرحله، کاردرمانگر متخصص با بررسی دقیق وضعیت فیزیکی و حرکتی فرد، علت اصلی ضعف و محدودیت‌های او را شناسایی کرده و بر اساس آن، یک برنامه درمانی منحصربه‌فرد تنظیم می‌کند که عموماً شامل بهبود تعادل، تقویت عضلات و ارتقاء استقلال عملکردی سالمند می‌گردد.
بررسی سندرم های دوران سالمندی
بررسی سندرم‌های دوران سالمندی، که اغلب ریشه اصلی مشکلات فعلی سالمندان هستند، بخش مهمی از مداخلات کاردرمانی در منزل است. سندرم‌های شایع این دوران شامل فرتوتی، سقوط و زمین خوردن، بی‌اختیاری ادراری و سرگیجه می‌باشند. متخصص کاردرمانی با ارزیابی دقیق این سندرم‌ها، در صورت تشخیص آن‌ها، یک برنامه درمانی ویژه برای سالمند تدوین و اجرا می‌کند.
کاردرمانی در منزل برای سکته مغزی
سکته مغزی، از جمله بیماری‌های شایع سیستم عصبی در افراد بالای 50 سال که اغلب ناشی از سبک زندگی کم‌تحرک و تغذیه نامناسب است، می‌تواند بسته به ناحیه آسیب‌دیده مغز، علائم متنوعی ایجاد کند که یکی از رایج‌ترین آن‌ها، بروز مشکلات حرکتی در یک نیمه بدن است. کاردرمانی در منزل برای افراد دچار سکته مغزی، با در نظر گرفتن میزان محدودیت‌های حرکتی و مشکلات خاص هر فرد، یک برنامه درمانی و توانبخشی جامع تدوین می‌کند و تمرکز اصلی آن، بازگرداندن توانایی انجام فعالیت‌های روزمره زندگی بیمار به حداکثر سطح ممکن است. این رویکرد با هدف افزایش استقلال و بهبود کیفیت زندگی فرد پس از سکته مغزی طراحی می‌شود.
کاردرمانی در منزل برای بزرگسالان
مشکلات حرکتی، به عنوان یکی از شایع‌ترین دلایل نیاز بزرگسالان به مداخلات کاردرمانی، می‌تواند طیف وسیعی از علل را در بر بگیرد. این اختلالات ممکن است ناشی از بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی نظیر سکته مغزی با عوارض حرکتی، پارکینسون با لرزش و کندی حرکات، هانتینگتون با حرکات غیرارادی و پیشرونده، و آسیب‌های ناشی از ضربه مغزی باشد که هر کدام الگوهای حرکتی خاصی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. علاوه بر این، مشکلات ارتوپدی در بزرگسالان، از جمله آسیب‌های مفصلی، شکستگی‌ها، و درد‌های مزمن اسکلتی-عضلانی نیز می‌توانند منجر به محدودیت‌های حرکتی قابل توجهی شده و نیاز به خدمات تخصصی کاردرمانی را ایجاب نمایند تا عملکرد فیزیکی و کیفیت زندگی این افراد بهبود یابد.
کاردرمانی در منزل برای راه رفتن بزرگسالان
مشکلات راه رفتن، به عنوان یکی از شایع‌ترین عوامل ناتوانی در دوران بزرگسالی و سالمندی، اغلب ریشه در ضعف عضلات پاها و کمربند لگنی دارد. کاردرمانی با رویکردی تخصصی و تمرکز ویژه بر تقویت این گروه‌های عضلانی کلیدی، نقش بسزایی در تسهیل و بهبود کیفیت راه رفتن برای افراد در این مراحل سنی ایفا می‌کند. از طریق تمرینات هدفمند و برنامه‌های توانبخشی فردی، کاردرمانگران به تقویت قدرت، استقامت و هماهنگی عضلات دخیل در راه رفتن می‌پردازند، که این امر نه تنها به افزایش استقلال حرکتی کمک می‌کند بلکه خطر زمین خوردن و سایر عوارض ناشی از ضعف عضلانی را نیز به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد، در نتیجه، کیفیت زندگی و استقلال عملکردی این افراد ارتقا می‌یابد.
کاردرمانی در منزل برای کودکان
کودکان دارای تاخیر حرکتی و فلج مغزی و یا ضربه مغزی که قادر به کلینیک نیستند می توانند خدمات توانبخشی را در منزل دریافت کنند. کاردرمانی در منزل برای کودکان تفاوتی با کلینیک ندارد و هرآنچه که نیاز باشد در محیط منزل فراهم می شود.
کاردرمانی در منزل برای راه رفتن کودک
کودکانی که به دلیل شرایط خاصی نظیر تاخیر در رشد حرکتی، ابتلا به فلج مغزی با محدودیت‌های حرکتی پیچیده، یا آسیب‌های ناشی از ضربه مغزی که مانع از حضور آن‌ها در مراکز درمانی می‌شود، می‌توانند از مزایای ارزشمند خدمات کاردرمانی در منزل بهره‌مند گردند. این رویکرد درمانی خانگی، با فراهم آوردن تمامی تجهیزات تخصصی و امکانات لازم مشابه یک کلینیک مجهز، این اطمینان را می‌دهد که کودکان بدون نیاز به طی مسافت و تحمل دشواری‌های رفت و آمد، مداخلات کاردرمانی جامع و موثری را در محیط امن، آشنا و آرامش‌بخش خانه خود دریافت نمایند. این امر نه تنها دسترسی به خدمات را تسهیل می‌کند بلکه با کاهش استرس و افزایش حس امنیت کودک، می‌تواند به بهبود اثربخشی فرآیند توانبخشی نیز کمک شایانی نماید.
کاردرمانی در منزل برای نشستن کودک
کاردرمانی در منزل می‌تواند نقش حیاتی در بهبود توانایی نشستن کودکان با مشکلات حرکتی ایفا کند. متخصصان کاردرمانی با ارزیابی دقیق وضعیت کودک و شناسایی عوامل مؤثر در عدم توانایی یا مشکل در نشستن، برنامه‌های درمانی فردی طراحی می‌کنند. این برنامه‌ها ممکن است شامل تمرینات تقویتی برای عضلات تنه و گردن، بهبود تعادل و کنترل بدن، آموزش نحوه صحیح نشستن با استفاده از وسایل کمکی مناسب (در صورت نیاز) و راهکارهای تطبیقی برای فعالیت‌های روزمره باشد. هدف از کاردرمانی در منزل، ایجاد استقلال در نشستن، بهبود مشارکت کودک در فعالیت‌های مختلف و ارتقاء کیفیت زندگی او در محیط آشنای خانه است.
کاردرمانی در منزل برای کودکان بیش فعال
کودکان با تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) نیز می‌توانند به طور موثری از مداخلات کاردرمانی در منزل بهره‌مند شوند؛ این تمرینات تخصصی درکی حرکتی با هدف ارتقاء یکپارچگی حسی، بهبود آگاهی فضایی-زمانی و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت طراحی می‌شوند که به نوبه خود می‌توانند به افزایش سطح توجه و تمرکز، کاهش رفتارهای تکانشی و بهبود آستانه تحمل آن‌ها در مواجهه با محرک‌های محیطی کمک کنند. یک برنامه کاردرمانی فردی‌سازی شده در محیط آشنای خانه، با در نظر گرفتن چالش‌های رفتاری و شناختی خاص هر کودک و اهداف تعیین شده توسط والدین، می‌تواند کودک را در مسیر دستیابی به این اهداف یاری رسانده و بستر مناسبی را برای پیشرفت‌های قابل ملاحظه در زمینه‌های تحصیلی، تعاملات اجتماعی سازنده و مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز فراهم آورد، در نهایت منجر به بهبود کیفیت زندگی کودک و خانواده گردد.
کاردرمانی ذهنی در منزل برای کودکان
کاردرمانی ذهنی و آموزشی در منزل، خدمات تخصصی برای ارتقاء توانایی‌های شناختی و یادگیری کودکان ارائه می‌دهد و شامل مداخلاتی هدفمند در زمینه‌های مختلف است. این خدمات به منظور تسهیل فرآیند یادگیری و آموزش مفاهیم پایه نظیر رنگ‌ها و اشکال هندسی، توانبخشی شناختی برای بهبود حافظه، توجه و حل مسئله، ارائه تمرینات درکی حرکتی برای تقویت هماهنگی و آگاهی فضایی، و نیز مداخله در حوزه یکپارچگی حسی با تمرکز ویژه بر حس عمقی، لامسه و مدیریت ترس از ارتفاع طراحی شده‌اند. ارائه این خدمات در محیط آشنا و آرام خانه، می‌تواند به کاهش اضطراب کودک و افزایش اثربخشی فرآیند یادگیری و توانبخشی شناختی و حسی کمک شایانی نماید.
کاردرمانی در منزل برای نوزادان
نوزادان، به ویژه آن‌هایی که با مشکلات تاخیر رشدی و حرکتی در مراحل مهمی همچون گردن گرفتن، نشستن، چهاردست‌وپا رفتن و سایر نقاط عطف تکاملی مواجه هستند، نیازمند دریافت زودهنگام خدمات کاردرمانی در منزل می‌باشند. عدم دستیابی به این مراحل رشدی حرکتی در بازه زمانی مورد انتظار نه تنها بر توانایی‌های حرکتی آتی کودک تاثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند منجر به تاخیرات قابل توجهی در یادگیری شناختی و دیگر جنبه‌های تکاملی او نیز گردد؛ زیرا رشد حرکتی و شناختی در اوایل زندگی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و کسب به موقع مهارت‌های حرکتی، بستری اساسی برای اکتشاف محیط و تعاملات شناختی کودک فراهم می‌آورد. بنابراین، تشخیص و مداخله زودهنگام کاردرمانی در منزل برای این نوزادان، گامی حیاتی در جهت تضمین رشد همه جانبه و بهینه آن‌ها محسوب می‌شود.
کاردرمانی در منزل برای دست
کاردرمانی در منزل، خدمات تخصصی توانبخشی برای مشکلات دست را نیز شامل می‌شود و برای طیف وسیعی از افراد، از جمله بیماران سکته مغزی که دچار ضعف یا محدودیت حرکتی در دست شده‌اند، افراد مبتلا به شانه منجمد با درد و کاهش دامنه حرکتی و نیز کسانی که تحت جراحی‌های مختلف دست قرار گرفته‌اند و نیازمند بازیابی عملکرد هستند، قابل ارائه است. این رویکرد درمانی در منزل، با فراهم آوردن امکان انجام تمرینات هدفمند، تکنیک‌های دستی و آموزش‌های لازم در محیط آشنا و راحت منزل، به بهبود قدرت، دامنه حرکتی، هماهنگی و عملکرد کلی دست کمک شایانی می‌کند و فرآیند بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره را تسریع می‌بخشد.
کاردرمانی در منزل تهران
در شهر تهران، دسترسی به خدمات تخصصی کاردرمانی در منزل برای افرادی که به دلیل محدودیت‌های حرکتی یا شرایط خاص نمی‌توانند به مراکز درمانی مراجعه کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد. مراکزی مانند فیزیوتوان به عنوان یک مجموعه تخصصی در زمینه توانبخشی، این امکان را فراهم می‌آورند تا بیماران در محیط آشنا و راحت منزل خود از خدمات کاردرمانی با کیفیت بهره‌مند شوند. فیزیوتوان با ارائه ارزیابی‌های دقیق و برنامه‌های درمانی فردی، تلاش می‌کند تا استقلال عملکردی و کیفیت زندگی مراجعین خود را در سراسر تهران ارتقا دهد.
هزینه کاردرمانی در منزل تهران
هزینه خدمات کاردرمانی در منزل در شهر تهران متغیر بوده و به عوامل متعددی از جمله نوع و شدت مشکلات حرکتی بیمار، پیچیدگی وضعیت جسمانی فرد، مسافت طی شده توسط درمانگر برای رسیدن به منزل بیمار و مدت زمان صرف شده برای هر جلسه درمانی بستگی دارد. به طور معمول، تعرفه هر جلسه کاردرمانی در منزل در تهران در بازه‌ای تقریبی بین هشتصد و پنجاه هزار تومان تا یک میلیون و دویست هزار تومان تعیین می‌گردد که این بازه قیمتی، با در نظر گرفتن شرایط خاص هر بیمار و نوع مداخلات مورد نیاز، می‌تواند متغیر باشد.
چه انتظاری از ویزیت کاردرمانی در منزل باید داشته باشم؟
در اولین ویزیت، کاردرمانگر تاریخچه بیماری، داروهای مصرفی و وضعیت ایمنی منزل شما را بررسی خواهد کرد. به دلیل این ارزیابی دقیق، ویزیت اول ممکن است طولانی‌تر از جلسات بعدی باشد. سپس، کاردرمانگر با همکاری سایر اعضای تیم درمانی‌تان، یک برنامه توانبخشی تخصصی برای درمان در منزل تنظیم کرده و برنامه‌ای برای جلسات آینده تعیین خواهد کرد. در طول دوره درمان، کاردرمانگر به تناسب نیازتان، به طور منظم شما را ویزیت خواهد کرد تا به بهبود شرایط و رسیدن به اهداف سلامتی‌تان کمک کند.
در هر جلسه، کاردرمانگر ممکن است کارهای زیر را انجام دهد:
- ارزیابی خانه برای بهبود ایمنی و کاهش خطر زمین خوردن
- یافتن راه‌های جایگزین برای انجام کارها در صورت وجود مشکلات بینایی یا اختلال در هماهنگی چشم و دست
- آموزش فعالیت‌ها و تمرین‌هایی برای بهبود یا بازیابی مهارت‌هایی مانند استحمام، لباس پوشیدن، غذا خوردن و آشپزی
- توصیه راهکارهایی برای مدیریت داروها، مانند استفاده از جعبه‌های دارویی یا چک‌لیست دارو
- کار بر روی توانایی‌های شناختی، حل مسئله و آگاهی از ایمنی
از کجا بدانم که به کاردرمانی در منزل احتیاج دارم؟
برای تشخیص نیاز به کاردرمانی در منزل، چه پس از ترخیص از بیمارستان یا مرکز مراقبت تخصصی و چه در صورت بروز ناگهانی مشکلات سلامتی، رعایت چند شرط ضروری است: داشتن دستور پزشک، انجام ویزیت حضوری با پزشک در ۹۰ روز گذشته در خصوص بیماری اصلی، و دریافت خدمات از یک مرکز ارائه کاردرمانی در منزل مانند فیزیوتوان که مورد تایید وزارت بهداشت است. همچنین، برای پوشش هزینه‌ها توسط بیمه‌های رایج کشور، بیمار باید طبق تعریف، قدر به حضور در کلینیک نباشد؛ به این معنا که خروج از منزل برای او دشوار بوده و معمولاً بدون کمک یا استفاده از وسایل پزشکی امکان‌پذیر نباشد.